Wat zijn koolhydraten

Om elke dag weer veel energie te kunnen leveren heeft ons lichaam brandstof nodig. We kunnen deze brandstof op verschillende manieren met onze voeding binnen krijgen. Een belangrijke brandstofleverancier zijn de koolhydraten.
Koolhydraten is een verzamelnaam voor zetmeel en suikers. Suikers zijn onder te verdelen in natuurlijke suikers zoals lactose (melksuiker), fructose (vruchtensuiker) en saccharose (pure suiker). Uit deze koolhydraten wordt in ons lichaam glucose gevormd. Glucose dient als brandstof om bijvoorbeeld te kunnen lopen, praten en denken. Ieder mens heeft glucose in het bloed. Men noemt dit ook wel bloedsuiker.

Aanbevolen wordt ongeveer de helft van je voeding te laten bestaan uit koolhydraten. Het beste zou zijn niet met overmaat gebruik te maken van producten die rijk zijn aan saccharose, omdat deze vaak ook veel vetten bevatten. Kies in plaats van de groep van de suikers liever producten die zetmeel bevatten. Zetmeel zit bijvoorbeeld in brood, aardappelen, peulvruchten, volkerenproducten, pasta en rijst.

Suikers Suikers

Energie

Het lichaam gebruikt koolhydraten in eerste instantie als energiebron. Ze kunnen in beperkte mate worden opgeslagen in de vorm van glycogeen. Daarvoor is extra energie nodig: de basaalstofwisseling wordt erdoor verhoogd met vijf tot tien procent. Overtollige koolhydraten kunnen worden opgeslagen als vet, maar dit mechanisme is bij de mens beperkt. Dat wil niet zeggen dat het niet mogelijk is dik te worden van het eten van veel koolhydraten. In eten zit doorgaans ook vet. Bij een overmaat aan calorieën door het eten van veel koolhydraten, zal het lichaam het vet opslaan in de vorm van vetweefsel.

Krijg je in één keer te veel calorieën uit koolhydraten binnen, dan zal het overschot opgeslagen worden als vet. Koolhydraten die snel worden verteerd (enkelvoudige suikers of enkelvoudige koolhydraten genaamd) zullen eerder als vet worden opgeslagen omdat het lichaam onvoldoende tijd heeft om de calorieën te verbranden. Voedingswaren die enkelvoudige suikers bevatten zijn o.a. fruit, vruchtensappen, snoep, koekjes, cake en frisdranken. Je zult deze enkelvoudige suikers zoveel mogelijk moeten vermijden.

Complexe Koolhydraten

Koolhydraten die langzamer door het lichaam worden verteerd (complexe koolhydraten genaamd) hebben een kleinere kans om als vet opgeslagen te worden en bevatten vaak veel voedingsvezels. Sporters zoals bijvoorbeeld bodybuilders geven de voorkeur aan deze bron van koolhydraten. Voedingswaren die complexe koolhydraten bevatten zijn o.a. havermout, rijst, pasta, granen, volkorenbrood en aardappels.

Bloedsuiker meter Bloedsuiker meter

Bloedsuiker

Koolhydraten hebben ook invloed op bloedsuiker, het peil van de glycogeenvoorraden en de productie van insuline. Als je enkelvoudige koolhydraten (zoetwaren, suikers) neemt zal je bloedsuiker relatief snel stijgen om vervolgens nog sneller te dalen. Hierdoor zal je je moe en slaperig voelen, en zelfs naar nog meer suikers en koolhydraten verlangen. Bij mensen met diabetes is het bloedglucose gehalte meestal te hoog, wat niet betekent dat iemand met diabetes mellitus geen koolhydraten mag eten. In een evenwichtig samengestelde voeding nemen koolhydraten een belangrijke plaats in (niet alleen voor mensen met diabetes mellitus).

Nog enkele punten op een rijtje:

  • Een gram koolhydraten levert 4 kilocalorieën.
  • Vermijd enkelvoudige koolhydraten. Anders gezegd: vermijd producten die bol staan van de geraffineerde suikers, zoals bijvoorbeeld: frisdrank, drop en wine-gums. Ze bevatten loze calorieën en geen andere belangrijke voedingsstoffen.
  • Zorg dat je koolhydraten haalt uit natuurlijke, 'schone' voedingsmiddelen zoals bijvoorbeeld: bruin brood, aardappelen, rijst en fruit.
  • Zorg dat je zowel de complexe koolhydraten (brood en aardappelen) binnenkrijgt, als de simpele koolhydraten (fruit).

Externe links voor meer informatie over koolhydraten:

Voedingswaardetabel